अन्तिम दूतका साथीहरूको जीवनचित्रका केही झझल्को- ७

 ○●○अब्दुल्लाह बिन मस्ऊद ○●○

■□■रजियल्लाहु अन्हु■□■

•••••{प्रस्तुति: मुहम्मद सुहैल नदवी}•••••

_______________________________

त्यतिखेर उनी ठिटा केटा थिए.... किशोर अवस्थामा ....व्यस्क भएका थिएनन् ... 

मानिसहरूको चहलपहल देखि टाढा मक्काको घाटीहरूमा डुल्दै थिए ....

 उनका साथमा कुरैशका एक सरदार उक्बा बिन अबु मुइतका केहि बाख्रा हुन्थे......

तिनैलाई रेखदेख गर्दै उनको हेरचाह गर्दै हुन्थे ....

उनलाई मानिसहरू इब्न उम्मे अब्द (अब्दकी आमाको छोरा)को उपनाम द्वारा बोलाउँथे ....

 तर उनको वास्तविक नाम अब्दुल्लाह थियो 

र बुवाको नाम मस्ऊद ....

****

मक्कामा एउटा नयाँ नबी वा इश्दूतको उत्पत्ति भएको छ रे ....

जस्तो खबर यस किशोरलाई पनि थाहा थियो ... 

उनले पनि यो समाचार सुनेकै थिए....  

तर कलिलो उमेरका कारण भनौँ वा मक्काको सामाजिक गतिविधिबाट टाढा भएकाले यो खबर प्रति रुची थिएन .... 

हरेक दिन आफ्नो आदत अनुसार बिहानै उठेर बाख्रा लिइ निस्कन्थे...

 र राति भएपछि मात्र फर्कने गर्दथे ....

****

एक दिन... 

यही मक्की ठिटो अब्दुल्लाह बिन मस्ऊदले दुइ अधबेंसे शिष्ट व्यक्तिहरू टाढाबाट उसकै दिशातिर आउँदै गरेका देख्यो....

दुवै जना अत्यन्त थाकेको जस्तो देखिँदै थिए .... 

सायद तिर्खाका कारण उनका ओठ र कण्ठ पनि सुकी सकेको  होला कि? ....

उसको नजिक पुगेर दुवै जना ठहरिए ...

 उसलाई सलाम गरेर भने .....

हे छोरा ... यी बाख्राहरू मध्ये कसैलाई दुहेर ल्याउ त.... 

हामी आफ्नो तिर्खा मेटाउछौं .... र नसाहरूलाई भिजाउछौं ....

त्यो किशोरले जवाफ दियो .....

म गर्न सक्तिँन .... यी बाख्रा मेरा होइनन्  ... 

म त यिनीहरूको मात्र गोठालो हूँ....

दुवै जनाले उसको भनाइ अस्वीकार गरेनन् ... 

उनको मुहारमा उसको प्रति खुसी नै महसुस भयो ....

फेरी ती दुवै मध्ये एक जनाले सोधे .... 

मलाई कुनै यस्तो पाठो देखाउ जसलाई  अहिलेसम्म बोका लागेको छैन .... 

त्यो किशोरले  नजिकैको एउटी सानी पाठी तिर औल्यायो ...

 त्यो मानिस अगाडी बढ्यो ... त्यही पाठीलाई समात्यो ...

 उसको थुनमा हात फेर्न थाल्यो .... 

साथै अल्लाहको नाम पनि जप्दै थियो ... 

त्यो किशोरले अचम्मित भएर हेर्न थाल्यो र मनमनै भन्यो ...

बोका नलागेको सानो पाठीले कसरी दुध दिन्छे होला !!

तर ... पाठीको थुन केही छिनमै पग्रिन  थाल्यो .... 

दुध पनि धेरै मात्रमा निस्कन थाल्यो ...

त्यो मानिसले एउटा खोक्रो ढुँगा उठाएर दुधले भर्यो ... 

आफूले पनि पियो र साथीलाई पनि पियायो ..... त्यस पछि बाँकी रहेको दुध किशोरलाई पनि पिउन दिइयो  ... 

त्यो किशोरले देखेका कुरा अहिले सम्म एकीन गर्न सकेको थिएन ....

सबै जना अघाए पछि ... त्यही शिष्ट मानिसले पाठीको थुन लाई भन्यो ... अब सुक ... 

त्यो थुन सुक्दा सुक्दै पहिले जस्तो अवस्थामा पुग्यो ....

त्यो बेला किशोरले ती भलादमीलाई भन्यो ....

तपाईँले पढदै हुनु भएको भनाइ मलाईपनि सिकाइ दिनुस् न ....

उनले जवाफ दिए ...

तिमी सिकि सकेका केटा छौ ....

****

अब्दुल्लाह बिन मस्ऊदको इस्लामसितको कथाको यो पहिलो पाना हो .....

किन भने त्यो भलादमी अरू कोही नभइ अल्लाहका रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम हुनु हुन्थ्यो.....

 र उहाँको साथी अरू कोही नभइ अबु बक्र सिद्दीक रजियल्लाहु अन्हु थिए ....

त्यस दिन...

कुरैशले दिँदै आएका पीडा यातनाबाट थकित भएर ...... 

उनीहरूले गरेका अत्याचारबाट मर्माहित भएर 

दुवै जना मक्काका घाटीहरू तिर निस्केका थिए ...

****

त्यो किशोरले जसरी रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम र उहाँका साथीलाई माया गर्न थाले ... उसका मनमा बसे .... 

त्यस्तै त्यो किशोर पनि रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम र उहाँका साथीलाई मन परे ... 

उनको इमानदारी र विश्वासलाई महत्व दिए र भविष्यमा राम्रो काम गर्छ भन्ने अपेक्षा राखे  ....

****

केही दिनमै ... अब्दुल्लाह बिन मस्ऊद मुसलमान भए ... 

आफूलाई रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमको सेवा गर्ने निम्ति पेश गरे ... 

रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमले उनलाई सेवा गर्न राखी राख्नुभयो ....

त्यही दिन देखि यो भाग्यवान किशोर अब्दुल्लाह बिन मस्ऊद बाख्राको रक्षक हुनुको सट्टा सम्पूर्ण जगतका सरदारको सेवक बन्न पुगे ....

****

अब्दुल्लाह बिन मस्ऊदले रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमको यसरी साथ लागे जस्तै छायाँ मानिसको साथमा हुन्छ ...  

गाउँघरमा पनि उहाँसँगै हुन्थे र यात्रामा पनि ... 

घर भित्र पनि बाहिर पनि ... 

सुत्ने बेला उठाउने ... नुहाउने बखत पर्दा तान्ने .... 

बाहिर जाँदा जुत्ता लगाउने ... र घरपस्दा जुत्ता फुकाल्ने ... 

उहाँको लाठी र मिस्वाक बोक्ने ... सबै काम उनीनै गर्ने गर्दथे ....

 कोठा भित्र पस्नु भएको बेला उनकै अगाडी कोठा भित्र पस्ने पनि गर्दथे ....

यति मात्र होइन ...

 उनलाई त रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमले जति बेला चाहेपनि घर भित्र प्रवेश गर्न सक्ने अनुमति दिनु भएको थियो .... 

उहाँको रहस्य पनि जान्न सक्थे.... निसन्कोच .. पाप नलाग्ने गरी ...कही नराम्रो नठानी ..

 उनलाई सबैले रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमको रहस्यरक्षक  पनि भन्न थालेका थिए ....

****

अब्दुल्लाह बिन मस्ऊदको पालनपोषण रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमकै घरमा भयो ... 

तसर्थ उनी रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमकै व्यवहारलाई अँगाले ... 

उहाँकै बानीहरू बसाले ... हरेक कामकुरामा उहाँकै अनुसरण गरे ...

उनको बारेमा भनिन्थ्यो ...

उनी त बानी विहोरमा सबै मानिस भन्दा रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमको निकट थिए ....

****

अब्दुल्लाह बिन मस्ऊद रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमको मद्रसामा अध्यनरत रहेका थिए ... 

तसर्थ उनी सबै सहाबी मध्ये धेरै कुर्आन पढ्न जान्ने व्यक्ति थिए ... 

कुरआनको सार र व्याख्यालाई सबैभन्दा बढी बुझ्ने .....

र अल्लाहको शरीअत र जीवन पद्धतिको सबैभन्दा बढी जानकार बन्न पुगेका थिए ...

यो कुरा कति सम्म सत्य हो ...

 त्यसलाई त्यो मानिसको कथाबाट प्रमाणित गर्न सकिन्छ...... 

जसले उमर बिन खत्ताब रजियल्लाहु अन्हुको सामु अरफातमा ठहरिएको बेला उजुरी दिएको थियो ... उसले भन्यो ...

हे अमीरुल्मुमिनीन ... म कूफाबाट आएको हुँ ... 

 त्यहाँ मैले यस्तो मान्छेलाई छोडेको छु जसले कुर्आन आफ्नो मनमा याद गरेको भरमै लेखाउँदैछ ....  

यो सुनेर उमर रजियल्लाहु अन्हु यस्तो रिसाए... 

सायद कहिल्यै यस्तो रिसाएका थिएन होलान् ...

रिसले उनको जिउ फुल्न थाल्यो .... सायद काठीको दुवै खुँटी सम्म पुग्ने  थियो क्यारे  ... फेरी त्यो मान्छेलाई सोधे ...

तिम्रो नाश होस् ... त्यस्तो व्यक्ति को हो  ?

उसले जवाफ दियो ...

अब्दुल्लाह बिन मस्उद ....

यो सुन्न वित्तिकै उनको रिस शान्त  हुन थाल्यो र हुँदा हुँदै पहिले कै अवस्थामा पुगे ... र भने ...

तिम्रो नाश होस्.... 

अल्लाह कसम ... मलाई थाहा छैन ...

 अहिले सबै जना मध्ये यसकामको अधिकार उनी बाहेक अरू कसैलाई होला ....

म तिमीलाई एउटा घटनाको वर्णन गर्दैछु ... 

सायद तिमी बुझ्न सक्छौ ....

उमर रजियल्लाहु अन्हुले आफ्नो भनाइ आरम्भ गर्दै भने ....

रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम एक पटक रातमा अबु बक्र कहा थिए .. 

दुवै जना मुसलमानहरूको विषयबारे केही छलफल गर्दै थिए ... 

म पनि उनीहरूको साथमा थिए ... 

फेरी रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम त्यहाँबाट निस्कनु भयो ..... 

हामी पनि निस्कियौँ... 

त्यही समय एक जना मस्जिदमा नमाज पढ्दै थियो ... 

हामीलाई थाहा भएन  को हो भनेर....

 रसूल सल्लम अलैहि वसल्लम उभिएर उनको कुर्आन सुन्न थाल्नुभयो .... फेरी हामी तिर फर्केर भन्नुभयो ...

जसले कुर्आनलाई मज्जाले उसको अवतरण हुने लयमा पढ्न रूचाउँछ त्यसले उम्मे अब्दको छोरा ( अब्दुल्लाह बिन मस्उद)को लयमा पढ्नु पर्छ .....

त्यस पछि अब्दुल्लाह बिन मस्उद बसेर केही दुआ गर्न थाले ...

 रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम पछाडी बाट भन्दै हुनुहुन्थ्यो ...

माँग...  दिइने छौ .... माँग....  दिइने छौ ....

उमर रजियल्लाहु अन्हुले त्यस पछि कुरा जारी राख्दै भने ...

मैले आफ्नो मनमा विचार गरें ...

 म बिहानै अब्दुल्लाह बिन मस्ऊद नेर पुगेर राति रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमले उनको दुआमा अमीन भन्ने शुभसमाचार पुर्याउँनेछु .... 

बिहान हुँदा म उनको घर शुभसमाचार पुर्याउन पुगैं .... 

तर मैले अबु बक्रलाई देखें उनले त म भन्दा पहिले नै उनलाई बधाइ दिइ सकेका रहेछन्  ...

अल्लाह कसम ... 

जहिले पनि कुनै राम्रो काममा अबु बक्र भन्दा अगाडी हुन खोजेको भए उनी सधैं मभन्दा अग्रिम नै हुन्थे ....

****

अब्दुल्लाह बिन मस्उद रजियल्लाहु अन्हु , अल्लाहको किताबको यस्तो विज्ञ भइ सकेका थिए .. 

उनको भनाइ अनुसार ....अल्लाह कसम ... जुन बाहेक केही उपास्य छैन ... 

अल्लाहको किताब कुर्आनमा  कुनै आयत छैन होला तर मलाई थाहा छ.....

 त्यो कहाँ अवतरित भएको हो  र कुन विषयमा अवतरित भएको हो...

यदि मैले थाहा पाएँ भने कसैलाई म भन्दा अल्लाहको किताबको बारेमा बढी ज्ञान छ 

र त्यहाँ यात्रा गरेर पुग्न सम्भव हुन्छ भने त्यहाँ अवश्य पुगौँला....

****

अब्दुल्लाह बिन मस्ऊदले आफ्नो भनेको कुरा अत्युक्तिपूर्ण रहेको छैन ...

यो उमर बिन खत्ताबको सत्य घटना हो .... 

एउटा भ्रमणमा उनको भेट एउटा यात्रुसमूह सित हुन्छ .....

राति अत्यधिक अन्ध्यारो थियो ... 

सम्पुर्ण यात्रुलाई लुकाए जस्तै ....

त्यही यात्रुसमूहमा अब्दुल्लाह बिन मस्ऊद पनि थिए ...

उमर रजियल्लाहु अन्हुले एक जनालाई उनीहरूलाई सोध्न अह्राए ...

उसले सोध्यो ...

तपाइहरू कहाँबाट आउनु भएको हो ....

अब्दुल्लाह बिन मस्उदले जवाफ दिए ...

टाढाको भञ्ज्याँगबाट ...

उमरले सोध्न लगाए ... कहाँ जादै हुनु हुन्छ  ? ...

अब्दुल्लाह बिन मस्ऊदले जवाफ दिए ... अदिम घर तिर ....

उमर ले भने... उनीहरू मध्ये कोही विद्वान अवश्य छ होला.. 

एक जनालाई सोध्न अह्राए ..उसले सोध्यो ...

कुर्आनमा सबै भन्दा महान कुन आयत हो ....

अब्दुल्लाहले जवाफ दिए ...

अल्लाह ... उहाँ बाहेक अरूकोही उपास्य छैन.. जीवित र चिरस्थायी छन् उनलाई न तन्द्रा आउछ न निद्रा (लाग्छ) । (बकरहः२५५)

उमरले भने... उनीहरूलाई सोध.... सबैभन्दा नियायपूर्ण कुन आयत हो?

अब्दुल्लाहले जवाफ दिए ....

वास्तवमा अल्लाह न्याय, परोपकार र नातेदारलाई हक दिने आदेश दिनु हुन्छ ...(अन् नह्लः ९०)

उमरले  सोध्न लगाए ...

कुन आयतले सम्पूर्ण विषयलाई समेटेको छ 

अब्दुल्लाह ले जवाफ दिए ....

अनि जसले कणभर पनि सत्कर्म गरेको हुन्छ उसले त्यसलाई देख्नेछ र जसले कणभर पनि दुष्कर्म गरेको हुन्छ उसले त्यसलाई देख्नेछ (अल् जिल्जालः ७–८)

उमरले भने : उनीहरूसित सोध...

सबै भन्दा बढी कुन आयतले डराउँछ? 

अब्दुल्लाहले जवाफ दिए ....

न तिमीहरूको अकाँक्षाहरू पूर्ण हुनेछ र न अह्लेकिताबको अकाँक्षाहरू नै ,दुष्कर्म गर्नेले त्यसको सजाय अवश्य नै पाउने छ र त्यसले अल्लाहको विरूद्धमा आफ्नो लागि कुनै समर्थक र सहायक पाउने छैन (अन्निसाः १२३)

उमरले भने सोध ....

कुन आयतले सबैभन्दा बढी आशा दिलाउँछ ...

अब्दुल्लाहले जवाफ दिए .....

भनिदेउ ...स्वयंमाथि अन्याय गरेका मेरा भक्तहरू हो ... तिमीहरू अल्लाहको कृपाबाट निराश नहोऊ , निश्चय नै अल्लाहले सम्पूर्ण पापहरू क्षमा गर्नु हुनेछ, निस्सन्देह उहाँ अत्यन्त क्षमाशील एवं परम दयालु हुनुहुन्छ (अज्जुमरः ५३)

उमरले भने .. उनीहरूलाई सोध त...

अब्दुल्लाह बिन मस्उद त उनीहरू मध्ये छैनन्  ?

उनीहरूले जवाफ दिए ...

अल्लाहको कृपाले....  छन् ..

****

अब्दुल्लाह बिन मस्ऊद मात्र कुर्आनका जानकार, विद्वान, उपासक र निरपेक्ष न रही... 

यसका साथै शक्तिशील, सुदृढ, सेनानी र आक्रमक पनि थिए .. 

कुनै त्यस्तो बेला आइ पर्यो भने...

एउटा घटनाले मात्र यसको पुष्टि गर्न सक्छ...

उनी पहिला मुसलमान हुन् जसले यस भुमिमा रसूल सल्लाहु अलैहि वसल्लम पछि कुर्आन उच्च स्वरले पढ्ने साहस गरेका थिए ....

सविस्तार घटनाक्रम बताउदै छु ...

एक दिन मक्कामा रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमका केही साथीहरू भेला भए ... त्यतिखेर  उनीहरू अल्पसङ्ख्यक थिए .... कम्जोर र निस्सहाय  पनि...

उनीहरूले भने ... कुरैशले यो कुर्आनलाई उच्च  स्वरमा सुन्न पाएका छैनन् ... 

हामी मध्ये कसले उनीहरूलाई कुर्आन सुनाउने साहस गर्न  सक्छ ?....

अब्दुल्लाह बिन मस्ऊदले भने....

म उनीहरूलाई सुनाउने छु ....

साथीहरूले भने ....

तिम्रो बारेमा हामीहरूलाई  डर लाग्दै छ ... 

तिम्रो कुनै नातागोता  कर कुटुम्ब पनि छैन जसले तिमीलाई सुरक्षित राख्न सक्छ, ...

यदि उनीहरूले केही नराम्रो गर्न खोजे भने । 

उनले भने ... 

मलाई जान दिनुस्  ... अल्लाहले मेरो रक्षा गर्नु हुनेछ ..

उहाँले नै बचाउनु हुनेछ ....

उनी बिहान तिर मस्जिदे हराममा पुगे... 

मकामे इब्राहीम तिर गए ... 

कुरैशहरू काबाको वरिपरि  बसेका थिए ... 

उनी मकामे इब्राहीमामा उभिएर उच्च स्वरमा पढ्न थाले ....

बिस्मिल्लाहिर्रह्मानिर्रहीम ....अर्रह्मान ... अल्लमल कुरआन....

सुरु अल्लाहको नामबाट.. जो अति दयालु अति कृपालु हुनुहुन्छ .... 

उहाँ अति कृपालु हुनुहुन्छ ...

उहाँले कुर्आनको शिक्षा दिनु भयो...

मानिसको सृष्टि गर्नुभयो ..

उसलाई बोल्न सिकाउनु भयो... (अर्रह्मानः१–४)

पढ्दै गए पढ्दै गए ... 

अनि कुरैशले उनलाई हेरे र भन्न थाले ... 

ओहो !! उम्मे अब्दको छोराले के भन्दै छ हँ ? ....

त्यसको नाश होस् ...  

यो त मुहम्मदले ल्याएका केही कुरा पढी रहेछ ....

सबै उभिएर आए ... र उनको मुखमा हिर्काउन थाले ... 

उनीले चाहे जति पढेर आफ्ना  साथीहरूतिर फर्के .... 

उनको जिउबाट रगत बग्दै थियो , त्यस अवस्थामा......

उनीहरूले भने .....

हामीलाई यसकै डर थियो......

उनले भने ...

अल्लाह कसम ..... अल्लाहका शत्रुहरू अहिले भन्दा मुल्यहिन र नीच कहिल्यै थिएनन् मेरो नजरमा ... 

यदि तिमीहरूको चाहना हुन्छ भने म फेरी भोलि जानेछु ... 

उनीहरूले भने:

यति नै काफी भयो ....

तिमीले उनीहरूलाई नचाहेको कुरा सुनाइ सक्यौ ....

****

अब्दुल्लाह बिन मस्ऊद उस्मान रजियल्लाहु अन्हुमाको शासनकाल सम्म जिवित रहे ...

उनी मृत्यु अघि बिरामी भएको बेला उस्मान रजियल्लाहु अन्हु उनको भेटघाट र सोधपुछ गर्न आए .... 

उनले सोधे ...

तिमीलाई केको पीर छ?

उनले भने ... मेरा पापहरू .....

उनले सोधे ...

के चाहन्छौ?

उनले उत्तर दिए ...

आफ्नो पालनकर्ताको कृपा....

उनले भने

तिमीले कयौँ वर्ष देखि आफ्नो भत्ता असुली नगरेको माल तिमीलाई दिने आदेश दिऊँ ...

उनले भने ... त्यसको आवश्यक्ता छैन ...

उनले भने ... तिमी बितेपछि तिम्रा छोरीहरूको काम लाग्छ नि....

उनले भने .... के तपाइलाई मेरी छोरीहरूले भोकै बस्छिन कि जस्तो डर लाग्छ.... 

मैले उनीहरूलाई हरेक राति सुरह वाकिआ पढ्न सिकाएको छु ... र मैले रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमद्वारा सुनेको छु ...

जसले हरेक रात सुरह वाकिआ पढ्छ कहिल्यै भोको बस्दैन ....

****

राति नहुँदा हुँदै अब्दुल्लाह बिन मस्ऊद आफ्नो पालनकर्ता समक्ष पुगी सकेका थिए .... 

उनको मुख अल्लाहको नाम जप्दै थियो र ओठमा उनकै स्पष्ट आयतहरू दोह्रयाउदै थिए ....

अल्लाह उनीसित प्रसन्न होऊन् र उनलाई खुसी पारून् .....

(प्रस्तुति: मुहम्मद सुहैल नदवी)

¤¤¤¤