अन्तिम दूतका साथीहरूकाे जीवनचित्रका केही झझल्काे – ४

●○●मुसलमानहरूकी आमा – उम्मे सलमा ●○●

□■□ रजियल्लाहु अन्हा □■□

••••••प्रस्तुतिः मुहम्मद सुहैल नदवी ••••••

__________________

 ○ उम्मे सलमा .... सलमा की आमा ...... 

तपाईँलाई सलमाकी आमाको बारेमा थाहा छ? ....
उनका पिता मख्जूम कुम्बाका ठुला सरदार थिए ....
अरबका महादानीहरू मध्ये एउटा प्रसिद्ध दानकर्ता ....
उनलाई बटुवाका बाटोखर्च ( सामल) द्वारा चिनिन्थियो ....
कुनै यात्रुले उनको घर तिर जाँदा .....
अथवा उनका साथमा यात्रा गर्दा......
साथमा बाटो खर्च राख्दैन्थ्यो .....र राख्न पनि अ आवश्यक पर्दैन्थ्याे.....
उनका पति... अब्दुल्लाह बिन अब्दुल असद.... सबै भन्दा पहिले मुसलमान हुने दस जना मध्ये एक ...
उनी भन्दा पहिले मात्र अबु बक्र रजियल्लाहु अन्हु र अरू थोरै व्यक्तिहरू मुसलमान भएका थिए ...
उनको गणना गर्दा हातको औला समान पनि पुग्दैनथ्यो....
उनको वास्तविक नाम हिन्द ... तर उम्मे सलमा उपनाम द्वारा प्रसिद्ध थिइन् ...
र यही उपनाम उनको नाम नै भयो ....
र वास्तविक नाम त कसै कसैलाइ मात्र थाहा हाेला .....
****
○ उम्मे सलमा आफ्नो पतिसँगै मुसलमान भइन् ...
यसरी इस्लाम स्वीकार गर्ने महिलाहरूमा दोश्रो स्थान प्राप्त गरिन् ....
उम्मे सलमा र उनका पतिको मुसलमान हुने खबर चर्चामा आउना साथै.......
कुरैशका समस्त समुदाय उनीहरूमाथि रिसाए र आक्रोशित भए....
उनीहरूलाई यातना दिन थाले ...
यस्तो यातना जसले ठोस अटल पहाडलाई पनि हल्लाउन सक्थ्यो हाेला ...
तर यो दम्पतिले कमजोरी देखाएनन् र आफ्नो विश्वास र कर्तव्यलाई छोड्न मानेनन् ....
उनीहरूमाथि हुने यातना र सजाय अत्यन्तै बढेपछि रसूल सल्लल्ल्हु अलैहि वसल्लमले उनलाई र उनका साथीहरूलाई हब्शातिर प्रस्थान गर्ने अनुमति दिनुभयो .....
यी दम्पति ती हिजरत गर्नेहरूको प्रथम समूहमा थिए ....
****
○ उम्मे सलमा र उनका पति अपरिचित भुमि तर्फ लागे ...
आफूपछि मक्कामा......
ठुलो भवन चुलिएको प्रतिष्ठा र प्रख्यात खानदान छोडेर ...
मात्र अल्लाहको तर्फबाट उत्तम उपकारको अपेक्षा गर्दै र उहाँकै प्रसन्नता प्राप्तिका लागि...
उम्मे सलमा र उनका पतिले नजाशीद्वारा जे सहयोग र समर्थन पाए पनि ...
(अल्लाहले जन्नतमा नजाशीको मुहार उज्जवल पारून ...)
कुरआन अर्लिने ठाउँ मक्काको चाहना र सत्यमार्गको श्रोत रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमतिरको आकर्षण र लालसाले .......
उनीहरूको मुटु सधैं विचल्लित भएर खुम्चिन्थे .....
उनका कलेजा प्रजवलित हुन्थे ....
हब्शा हिज्रत गर्ने मुसलमानहरूलाई बारम्बार सूचना प्राप्त भयो ...
मक्कामा मुसलमानहरूको सङ्ख्या बढेको छ ...
हम्जा बिन अब्दुल मुत्तलिब ... उमर बिन खत्ताबको इस्लाम स्वीकारेका कारण मुसलमानहरूको समुह बलियो भयो
र कुरैशका यातना र पीडा रोकिए..
यो समाचार सुनेपछि केही मानिसहरूले मक्का फर्कि जाने निर्णय गरे ...
उनीहरुका चाहना र लालसाले उनीहरूलाई मक्का फर्किने हिम्मत दिलाए ...
उम्मे सलमा र उनका पति फर्किने मानिसहरूको पनि अग्रिम पङ्कतिमा थिए ....
****
○ तर छिटै फर्केका मानिसहरूलाई थाहा हुन गयो कि ....
जुन समाचार उनीहरू सुनेका थिए त्यो त कुरै मात्र रहेछ...
र हम्जा र उमर को इस्लामद्वारा मुसलमानहरूले जुन प्रतिकार देखाएका थिए कुरैशले झन् त्यो भन्दा बढी तयारीका साथ आक्रमण थालेका रहेछन् ....
अहिले झन मुश्रिकहरूले मुसलमानहरूलाई पीडा दिन र धम्काउनका निमित्त नयाँ नयाँ तरिका निकालेका रहेछन् र अपूर्व तवरले यातना र दुःख दिने गरेका रहेछन् ....
अत: अब रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्ल्मले आफ्ना साथीहरूलाई मदीना तर्फ प्रस्थान गर्ने अनुमति दिनुभयो ....
यहाँपनि उम्मे सलमा र उनका पतिले आफ्नो धर्मलाई जोगाएर राख्न र कुरैशका यातनाबाट पन्छिन कालागि शुरूमा नै हिज्रत गर्ने निधो गरे ....
तर उम्मे सलमा र उनका पतिको मदीना तिर हिज्रत..........
त्यति सरल र सहज रहेको थिएन जति उनीहरूले सोचेका थिए ...
यस पटकको हिज्रत अति कठिन र कष्ठकर थियो ....
जसले आफ्नो परिणाम स्वरूप यस्तो सम्झना छोडयो जुन सम्झनाका माझमा  सबै दुःख पीडा कम्ति नै मानिएका छन् ....
यहाँ हामी उम्मे सलमाकै मुखबाट उनको यस सम्झनाको घटनाक्रम सुनौँ ....
उनीमाथि परेका वेदनाकाे वास्तविकता बुझाैं ...
उनका अनुभुतिहरू असाध्यै गहिरो र प्रबल हुन सक्लान् ...
उनले वर्णन गरेका कथाशैली हुबहु र वास्तविक हुन पुग्ला ...
उम्मे सलमाले भनेकी छन् ....
अबु सलमाले जब मदीना तर्फ प्रस्थान गर्ने निश्चय गरे ...
मेरो लागि एउटा ऊँटको व्यवस्था गरे ...
र मलाई त्यसमाथि चढाए ...
हाम्रो बच्चा सलमालाई मेरो काखमा राखे ...
मेरो ऊँट डोर्याउँदै लगे ...
दायाबाँया केही नहेरीकन ...
मक्काबाट बाहिर निस्कनु भन्दा अलिक पहिले हामीलाई मेरो खान्दान बनु मख्जूमका केही मानिसहरूले देखे..
उनीहरू हामो बाटोमा बाटो छेक्दै उभिए ...
र अबु सलमालाई भने ....
तिमीले सोचे झैं तिमिमथि त हाम्रो केही अधिकार लाग्दैन ..
तर तिमीले आफ्नो स्वास्नीकाे बारेमा के विचार गरेका छौ ? ...
यो त हाम्रो चेली हो...
हामी तिम्रो साथमा .. यसलाई लिएर देश विदेश डुल्नलाई कहाँ छोड्छौ र ?..
त्यस पछि हामी माथि आक्रमण गरे ...
र मलाई उनीबाट झम्टेर लगे ...
म र मेरो बच्चालाई तिनीहरूले लैजादै गरेको दृश्य मेरा पतिका खानदान बनु अब्दुल असदले देखे....
तिनीहरू पनि असाध्यै रिसाए ... र भन्नथाले ...
अल्लाह कसम् .... तिमीहरूले हाम्रो छोराबाट आफ्नो चेली यसरी झम्टी सकेपछि हामीपनि बच्चालाई तिम्रो चेलीलाई दिँदैनौँ ...
त्यो बच्चा हाम्रो सन्तान हो ....
त्यसमाथि हाम्रो हक अधिकार छ...
मेरो आँखा अगाडी नै मेरो छोरालाई तान्न थाले ..
र उसको हातको पाता उक्काएर ऊमाथि कब्जा गरे ...
एकैछिन मै मेरो परिवार विस्थापित भयो र म एकलै बाँकी रहें ....
मेरो पति आफू र आफ्नो धर्मलाई जोगाउनको निम्ति मदीना तिर लागे ...
मेरो बच्चालाई बनु अब्दुल असदले अपहरण गरी लगे .. टुक्रा पारेर ......चुँडालेर ...
ममाथि मेरो खानदान बनु मख्जूमले कब्जा गरे .... र आफ्नो साथमा लागे ...

 त्यही दिन देखि म हरेक बिहान घाटी तिर जान्थें ...
जुन ठाउँमा मेरोसाथमा त्यो अप्रिय घटना घटेको थियो ...
त्यहाँ बस्थें .... आफ्नो मनमा त्यही दृश्य दोहराउने गर्थें .......
जब म मेरा पति र बच्चा सबैको बिछोड भएको थियो ...
म त्यहाँ ... राति पर्ने बेलासम्म बसेर रोइ रहन्थेँ....
एक वर्ष वा लगभग वर्षदिन जति म यसै अवस्थामा रहें ....
एक दिन मेरो एउटा काकाको छोराले त्यहिबाटो जाँदा मलाई देखेछ.. मेरो दयनीय अवस्था देखेर उसको हृदय नरम भएछ...
ममाथि उसलाई दया आयो होला ....
खानदानमा पुगेर मेरो सिफारिस गर्दै उसले भनेछ...
यो बिचरीलाई किन छोडि दिदैनौ?
तिमीहरूले उसलाई पति र छोराबाट अलग गरि दिएकाछौ .....
उसले निरन्तर उनीहरूसित कुरा गर्दागर्दा उनीहरूको मनलाई शान्त बनाएछ र उनीहरूको हृदयमा दयाको भाव उत्पन्न गराएछ.. यसरी उनीहरूले मलाई भने ....
तिम्रो मन छ भने आफ्नो पति कहाँ जान सक्छौ
म कसरी मदीना आफ्नो लोग्ने सामु जान्थेँ..जबकि मेरो बच्चा र मुटुको टुक्रा मक्कामा नै बनु अब्दुल असदकाे कब्जामा थियो....
मेरो मुटुको ज्वाला कसरी निभ्न सक्थ्यो र ...
अथवा मेरा आँखाकाे आश्रु कसरी सुक्न सक्थ्यो ...
यदि म हिज्रतको स्थान मदीनामा हुने...
र मेरो बच्चा मक्कामा हुने भए .... उसको कुनै पत्तो नै न भइ ....
अरू मानिसहरूले मेरो दुःख पीडा देख्दै थिए...
मेरो बह र वेदनाले उनीहरूको मन फेर्यो ....
उनीहरू बनु अब्दुल असदलाई भेटेर कुरा गरे ...
मेरो लागि सिफारिस गरे .... र मेरो बच्चा मलाई फिर्ता दिलाए ....
****
○ मक्कामै बसेर कुनै यस्तो मानिसलाई खोज्नु जो साथमा यात्रा गर्छ भन्ने मैले प्रतीक्षा गर्न उचित नसम्झी ..... एक्लै आफ्नो पतिलाई भेटने अठोट गरें ...
फेरी यस्तै कुनै नसोचेको कुरा हुनेछ कि?
नसोचेको समस्या आउन सक्ला कि? भन्ने त्रासले ...
मैले तुरन्तै आफ्नो ऊँट तयार गरें ... बच्चालाई काखमा राखें ... पतिलाई भेटन मदीना तर्फ लागेँ....
कसैलाई साथ नलिएर मात्र अल्लाहमाथि विश्वास गरेर ...
तन्ईम भन्ने ठाउँमा पुग्दा .... उस्मान बिन तल्हा सित भेट भयो ....
उनले सोधे .... हे बटुवाको सामलकी छोरी .... कहाँ जाँदैछ्यौ ?
मैले भने .... मदीना .... पतिलाई भेट्न ....
उनले सोधे .... तिमीसँग अरू कोही छ कि छैन ?
मैले भने ... मात्र अल्लाह हुनुहुन्छ र यो काखको नानी .....
उनले भने ....
अल्लाह कसम् ... मदीना सम्म पुगुन्जेल म नै साथ हुन्छु ....
फेरी उनले ऊँटको बाग्डोर समाते ... र म जाने बाटो लागे..
अल्लाह कसम् ..... मैले देखेका मानिसहरू मध्ये अरब भरिमा उनी भन्दा शिष्ट र भलादमी मैले देखेकै छैन ....
जब हामी कुनै बासस्थानमा पुग्थ्यौँ .... उनी मेरो ऊँटलाई बसाउँथे ... फेरी मबाट अलि टाढा हुन्थे ....
जब म ऊँटबाट ओरिलन्थें ... उनी उँट नेर पुगेर उसको काठी उतारेर राख्दथे ....
ऊँटलाई कुनै रूख मुनि लगेर बाँध्ने गर्दथे ...
फेरी मबाट टाढा भए अर्को रूखमुनि उसको छायामा गएर सुत्ने गर्दथे ....
हिडने बेला मेरो ऊँटलाई सवारीको लागि तयार गर्थे ... म नेर ल्याउँथे .... फेरी पछि हट्थे ... र भन्थे ....
माथि बस्नु ...म ऊँट माथि चढ्थें र ऊँट उभिए पछि उनले ऊँटको बाग्डोर समातेर हिड्ने गर्दथे ....
****
○ बाटो भरि उनको यही कर्तव्य रह्यो ....
र हामी मदीना सम्म पुग्यौँ ....
कुबामा बनु औफको गाउँ देखिए पछि उनले भने ...
तिम्रा पति यसै गाउँमा छन् ...
अल्लाहको कृपाले गाउँ भित्र जाऊ ...
र आफु उनी मक्का तिर लागे ....
****
○ लामो विरहकाल पछि छुट्टिएका परिवार एकत्रित भयो ...
उम्मे सलमाको आँखा पतिलाई देख्दा शीतल भयो ...
र अबु सलमा पनि पत्नि र बच्चालाई भेट्दा प्रसन्न भए ...
त्यस पछिका घटनाक्रम आँखा चिम्लिदै झैं वित्दै गयो ...
यो बद्रको युद्ध हो ....
अबु सलमा त्यसमा सामेल भए ....
अरू मुसलमानहरूकासँग सँगै ....
यसमा मुसलमानहरूले राम्रो विजय प्राप्त गरे ....
यो उहुदको युद्ध हो ....
यस युद्धमा पनि उत्साहसहित समेल भए ...
र राम्रो कृतिमान कायम गरे ....
तर ....... युद्धबाट निस्कदा धेरै घात पुगेको देखियो ...
.त्यसको उपचार गर्दा घाउ निको भएको जस्तो लाग्यो ....
तर घाउ भित्र भित्रै बढ्दै थियो...
केहि दिनमै घाउ बेसरी फुट्यो ...
अबु सलमा औछ्यानमा परे ....
अबु सलमाको उपचारक्रममा उनले पत्निलाई भने ....
हे उम्मे सलमा ... मैले रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमद्वारा सुनेको छु ....
उहाँले भन्नु भएको छ ...
कसैलाई जुन पीडा आए पनि उसले "इन्नालिल्लाहि व इन्ना इलैहि राजिऊन" (हामी अल्लाहकै लागि छौँ र उहाँकै तर्फ फर्काइनेछौँ)
पढ्छ र ... हे अल्लाह ... मेरो यस पीडामा तपाइँको उपकारको अपेक्षा गरेको छु ...हे अल्लाह...... यसको प्रतिफल त्यो भन्दा राम्रो प्रदान गरिदिनु होला...
भन्छ भने उल्लाह तआलाले उसको चाहना अवश्य नै पुरा गर्नु हुन्छ ....
****

○ अबु सलमा आफ्नो औछ्यानमै केही दिन सम्म बिरामी रहे ....
एक दिन बिहान रसूल सल्ल्हु अलैहि वसल्ल्म उनको हालखबर सोध्नको लागि आउनु भएछ ...
उनलाई हेरेर फर्केर ... ढोका पनि नाघ्नु भएको थिएन होला ....
कि अबु सलमाले आफ्नो प्राणा त्यागे .....
सबै दुख पीडा बाट मुक्त भई पालनकर्ता समक्ष हाजिर भए .......
रसुल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमले उनका आँखा आफ्नो पवित्र हातले बन्द गर्नु भयो ....
र आकाश तिर फर्केर भन्नुभयो ....
अल्लाह अबु सलमालाई क्षमा प्रदान गरिदिनु होला....
उनका वासस्थान आफ्नै निकटमा बनाइ दिनुहोला..
उनको पछि बाँकीरह्ने हरूका लागि राम्रो प्रतिफल दिइ दिनुहोला....
हामी र उनलाई माफी गरिदिनु होला ......
उनको कब्रलाई फराकिलो बनाइ दिनु होला ...
र कब्रलाई ज्येतिर्मय बनाइ दिनुहोला ....
उम्मे सलमालाई अबुसलमाले रसूल् सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमद्वारा उद्धृत गरिएको कुरा याद आयो....
उनले भनिन् ....
हे अल्लाह ...मेरो यस पीडामा तपाईँकै तर्फबाट उपकारको अपेक्षा गरेकी छु ....
तर अगाडिका ..
उनका सट्टामा त्यो भन्दा राम्रो प्रतिपफल देऊन् ...
भन्ने वाक्य भन्न मन मानेन ...
आफैले आफूलाई सोधिन ...
अबु सलमा भन्दा राम्रो को हुन सक्छ र ?
तर फेरी एक छिनमै दुआलाई पुरा गरिन् ...
****
○ उम्मे सलमाको अवस्था र उनको पीडाका कारण मुसलमानहरू असाध्यै दुखित भए ...
यस्तो दुखित कहिले पनि भएका थिएनन् .
उनलाई अरबकी बिधवाकाे संज्ञा दिए ....
किन भने उम्मे सलमाको मदीनामा कुनै आफन्तजन थिएनन् .....
मात्र चराको बचेरा जस्तो एउटा सानो नानी बाहेक ....
****
○ मुहाजिर र अन्सार सबैले उम्मे सलमाको हक प्रति धेरै गम्भीरता महसुस गरे ...
उनको इद्दत र शाेककाल पुरा हुन वित्तिकै.......
अबु बक्रले विवाह गर्ने सन्देश पठाए ... उनले अस्वीकार गरिन् ...
फेरी उमरले पनि विवाहको प्रस्ताव राखे ...... उनले उनलाई पनि अस्वीकार गरिन्....
त्यस पछि रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमले स्वयंम् उनलाई विवाहको सन्देश पठाउनु भयो ....
उनले भनिन्...
हे अल्लाहका रसूल .... मेरा तीन वटा अवस्था छन् ...
म अत्यन्त इर्षयालु छु .... मलाई भय छ मद्वारा केही यस्तो नराम्रो हुन सक्छ जसकारण तपाईँको रिसानी हुन्छ र अल्लाहले मलाई सजाय दिनुहुनेछ ....
मेरो उमेर पनि धेरै भइसक्यो ...
मेरा बालबच्चा पनि छन् ...
उहाँले भन्नु भयो ....
ईष्र्यायाको कुराको लागि म दुआ गर्छु ..... अल्लाहले यसलाई समाप्त गरिदिनु हुन्छन् ....
उमेरको केही कुरा छैन ... म पनि उमेरमा त्यस्तै छु ....
तर बालबच्चाको कुरा तिमीले गरेकी छौ ....
तिम्रो बच्चा मेरो बच्चा हुनेछ ...
त्यस पछि रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लमले उम्मे सलमा सित विवाह गर्नु भयो...
यसरी अल्लाहले उनको दुआ स्वीकार गर्दिनु भयो ...
र अबु सलमा भन्दा उत्तम व्यक्ति बदला स्वरूप प्रदान गर्दिनु भयो ....
त्यो दिन देखि बनु मख्जूमकी यी चेली......
मात्र सलमाकी आमा नभइ सम्पूर्ण मुसलमान की आमा बनिन् .....
अल्लाह तआलाले उम्मे सलमाको मुहारलाई उज्जवल पारून् ...
उनीसित प्रसन्न होऊन् र उनलाई पनि खुसि पारून् .....
आमीन .....
(प्रस्तुतिः मुहम्मद सुहैल नदवी)